Zamanın Eşiğinde Doğan Işık – Mogadişu’da Güneşle Yazılan Bir Gelecek
Yazar: Önder Çeliktaş – Felsefik Seyyah
Somali’nin başkenti Mogadişu’da, kırılgan gökyüzünün altına yeni bir umut kazınıyor. Geçtiğimiz günlerde başlatılan 8 megavatlık güneş enerji santrali ve 20 megavat saat kapasiteli batarya depolama sistemi, yalnızca teknolojik bir gelişme değil; aynı zamanda insanın doğayla yeniden kurduğu kadim bağın çağdaş bir yankısı. Güneş burada yalnızca ısı değil, bir gelecek vaadi; yalnızca enerji değil, bir bilinç kaynağıdır.
Projenin arkasında Afrika Kalkınma Bankası’nın (AfDB) 18 milyon dolarlık finansmanı ve Somali hükümetinin 7.3 milyon dolarlık katkısı bulunuyor. Ancak bu rakamlar, yalnızca mühendislik hesaplarının konusu değil. Bu yatırım; savaşın, yoksulluğun ve elektrik kesintilerinin karanlığından çıkmaya çalışan bir halkın kolektif iradesini temsil ediyor. Çünkü ışık, yalnızca lambaları değil; umutları da aydınlatır.
Kurulan sistem, 33 kilovoltluk şalt yapısı ve yeni iletim hatları ile yalnızca Mogadişu’ya değil; kırsal bölgelerdeki evlere, okullara, sağlık merkezlerine ve küçük işletmelere de enerji taşıyacak. Bu, bir düğmeye basıldığında odanın aydınlanması değil; gece çalışan bir ebe, ders çalışan bir öğrenci, ya da dikiş makinesiyle geçim sağlayan bir annenin yaşamının değişmesidir. Her kablo, yalnızca elektrik değil; bir halkın görünmez bağlarını da birbirine bağlıyor artık.
20 megavat saatlik batarya depolama sistemi, güneşin çekildiği saatlerde de enerji sağlayarak sürekliliği garanti ediyor. Bu, teknolojik bir gereklilikten öte; felsefî bir anlatıdır. Çünkü ışık yalnızca varlığında değil, yokluğundaki izde de anlam taşır. Depolanan enerji, insanın yarını bekleme yetisine benzeyen bir sistemdir: gökyüzü karardığında dahi umudu korumak.
Somali’nin enerji haritasında bu proje bir ilk değil ama bir dönüm noktası. Şu an ülkede toplam güneş kapasitesi 51 MW düzeyinde ve çok sayıda şehir benzer yatırımlarla donatılıyor. Borama’da 8 MW, Berbera’da ise 12 MW ve 36 MWh’lik projeler sırada. Yani güneş, yalnızca doğudan değil, Somali’nin her köşesinden doğuyor artık.
Ve tüm bunlar olurken, bizler şunu da görüyoruz: Bu tür yatırımlar, sadece enerji üretmez; kimlik, dayanışma, bağımsızlık ve barış üretir. Çünkü bir toplum kendi ışığını ürettiğinde, başkasının gölgesinden kurtulur. Petrol jeneratörlerinin yerine kurulan paneller, yalnızca ekonomik bir dönüşüm değil; zihinsel bir uyanıştır.
Bugün Mogadişu’da yükselen her panel, bir anlamda geçmişin enkazına karşı dikilmiş birer ayna gibi. Onlar yalnızca güneşi yansıtmaz; halkın yüzünü de gökyüzüne çevirir. Belki de asıl enerji, bu dönüşümde gizlidir.
Yeni yazılarda yeniden buluşmak dileğiyle…
Sevgiyle kalın.
Yazar & Yazı Editörü: Önder ÇELİKTAŞ
⟁ Güneşi depolamak, umudu mühürlemek gibidir; her ışık, insanın içinde yankılanan bir hatırlamadır.